Γκρεμίζοντας τον μύθο του υγρού κολλαγόνου: Αλήθειες και Ψέματα

Κολλαγόνο, η «κόλλα» του σώματος
Tο κολλαγόνο είναι μια πρωτεΐνη που αποτελεί βασικό συστατικό του συνδετικού ιστού (περιτονίας) του σώματός μας. Ο συνδετικός ιστός υπάρχει παντού μέσα μας, καθώς συνδέει τα όργανα μεταξύ τους (έτσι πχ κρατιούνται σταθερά στη θέση τους, μέσα στον θώρακα και την κοιλιά), συνδέει τις ίνες των ιστών μεταξύ τους μέσα στα όργανα, καθώς και τα κύτταρα μεταξύ τους μέσα στις ίνες των ιστών. Ουσιαστικά, όλο το σώμα μας (ακόμα και τα οστά) χτίζεται πάνω, γύρω και μέσα στην περιτονία, όπως τα τούβλα «γεμίζουν» τον τσιμεντένιο σκελετό για να φτιαχτεί ένα σπίτι.

Επίσης, σε διάφορες μορφές ανάλογα με το όργανο, το κολλαγόνο βρίσκεται στους τένοντες, στην καρδιά, στα νύχια, στα μαλλιά, στο δέρμα, στα ούλα, στα μάτια, στις αρθρώσεις και στα αιμοφόρα αγγεία μας· είναι αυτό που δίνει συνοχή και ελαστικότητα στους ιστούς, όπως για παράδειγμα στο δέρμα, τους χόνδρους, τις αρτηρίες και τις αρθρώσεις. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που το κολλαγόνο αντιστοιχεί περίπου στο 30% του σωματικού μας βάρους.

Κολλαγόνο ως συμπλήρωμα διατροφής;
Από όλα τα συμπληρώματα διατροφής, ένα από τα περισσότερο «ευρηματικά» είναι το «υγρό πόσιμο κολλαγόνο». Το βλέπω να διαφημίζεται όλο και περισσότερο, τόσο στο Facebook, όσο και σε φαρμακεία και online καταστήματα καλλυντικών και συμπληρωμάτων διατροφής (υπάρχει σχετική ελληνική σελίδα στο Facebook με πολλές χιλιάδες like!!!)

Η προώθηση του πόσιμου υγρού κολλαγόνου γίνεται βάσει συνδυασμού δύο πραγμάτων: 

Πρώτον: Οι ισχυρισμοί υπέρ
Διαβάζοντας τις διαφημίσεις, μαθαίνει κανείς για τις γνωστές ιδιότητες του κολλαγόνου, ότι δηλαδή μεταξύ άλλων βελτιώνει την υγεία των μαλλιών, των νυχιών, του δέρματος και των αρθρώσεων· μαθαίνει όμως και πρωτότυπα «καινούργια» πράγματα, όπως ότι:

• Λευκαίνει το δέρμα 
• Μειώνει την κυτταρίτιδα 
• Αυξάνει τις καύσεις του οργανισμού και αδυνατίζει 
• Θεραπεύει την ακμή, τη δερματίτιδα και την ψωρίαση 

Δεύτερον: Μικρές παραπλανησούλες
Οι περισσότεροι από εκείνους που προωθούν το υγρό πόσιμο κολλαγόνο φροντίζουν να αποκρύπτουν μια μικρή λεπτομέρεια, ενώ άλλοι προχωράνε ανερυθριάστως (για τους κάτω των 40: αυτό σημαίνει «χωρίς να κοκκινίζουν από ντροπή») και σε διατύπωση ανακριβειών, στα όρια του ψεύδους.

Η λεπτομέρεια που δεν λένε είναι ότι όλα τα καλά και αγαθά που προσμετρώνται στα οφέλη του κολλαγόνου, αφορούν το κολλαγόνο που υπάρχει ήδη μέσα στο σώμα μας. Ωστόσο, άλλο το κολλαγόνο που υπάρχει μέσα στο σώμα μας, το οποίο έχει κατασκευάσει ο οργανισμός μας και άλλο το κολλαγόνο που παίρνουμε ως συμπλήρωμα διατροφής.

Για να καταλάβουμε τη διαφορά, υπενθυμίζουμε ότι το κολλαγόνο είναι μια πρωτεΐνη. Άρα, αποτελείται από αμινοξέα. Άρα, όταν το λαμβάνουμε μέσω του πεπτικού συστήματος ως τροφή ή συμπλήρωμα διατροφής, μεταβολίζεται· δηλαδή, δε μένει να κυκλοφορεί μέσα στον οργανισμό μας αυτούσιο όπως το φάγαμε ή το ήπιαμε σαν κολλαγόνο, ούτε πάει και κάθεται όπως είναι μέσα στις αρθρώσεις και τους ιστούς. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι το χωνεύουμε κανονικότατα όπως όλες τις άλλες τροφές – δηλαδή, διασπάται από τα οξέα του στομάχου στα αμινοξέα από τα οποία αποτελείται, τα οποία στη συνέχεια απορροφώνται από το λεπτό έντερο. 

Ο οργανισμός θα χρησιμοποιήσει κάποια από τα αμινοξέα για ενέργεια, ενώ κάποια άλλα θα τα χρησιμοποιήσει για να συνθέσει εκ νέου πρωτεΐνες και ιστούς (μεταξύ των οποίων και νέο κολλαγόνο). Αυτό τι σημαίνει; Σημαίνει ότι το κολλαγόνο που μας πουλάνε σε συσκευασίες των 500ml (όπως τα μικρά μπουκαλάκια νερού) για 50 ευρώ το μπουκάλι, είναι απλά… άλλη μια πηγή πρωτεϊνών!

Να το πούμε ξανά: Το υγρό πόσιμο κολλαγόνο είναι απλά άλλη μια διατροφική πηγή πρωτεϊνών! Εδώ πρόκειται για ένα είδος παραπλανητικής διαφήμισης: Οι εκπληκτικές ιδιότητες που διαφημίζονται, είναι αυτές που αντιστοιχούν στο κολλαγόνο που έχει κατασκευάσει ο οργανισμός μας, όχι στο κολλαγόνο που τρώμε. Άρα, άλλο πράγμα διαφημίζεται και άλλο πράγμα πωλείται!

Την ακραία ανακρίβεια, την οποία αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς εάν έχει υπόψη του όλα τα παραπάνω, τη διάβασα σε δύο ελληνικούς ιστότοπους lifestyle (όπου το «ενημερωτικό» άρθρο προωθούσε συγκεκριμένο προϊόν): “Δυστυχώς το κολλαγόνο δεν μπορούμε να το προσλάβουμε από το φαγητό, συνεπώς η χορήγησή του στον οργανισμό μέσω συμπληρωμάτων διατροφής καθίσταται απαραίτητη”.
Έλεος, πραγματικά!  

“Τροφή”: Τέλεια! Εφόσον λοιπόν αυτό συμβαίνει με το εν λόγω συστατικό, γιατί δεν μας λένε ότι κάτι ανάλογο ισχύει ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ;
Συμπληρώματα του ιδίου τύπου, όπως: Βιταμίνη C, B, A και όλες οι υπόλοιπες, αλλά και: Σίδηρο, Ασβέστιο, Μαγνήσιο, και τα λοιπά ΤΕΧΝΗΤΑ, δήθεν συμπληρώματα διατροφής;  Αυτά όταν τα λαμβάνουμε μέσω του πεπτικού συστήματος ως τροφή ή συμπλήρωμα διατροφής, μήπως ΔΕΝ μεταβολίζονται;
Τα οποία όπως πάρα πολλές φορές σας έχω πει, όχι μόνον δεν πάνε στα σημεία που χρειάζεται το σώμα, αλλά ΔΕΝ τα απορροφά καν!
Θυμηθείτε: Άχρηστα τα συμπληρώματα βιταμινών!
Και ένα παράδειγμα: Επικίνδυνα τα συμπληρώματα ασβεστίου: Γιατί ΔΕΝ πρέπει να τα παίρνουμε
Και ξανά ρωτώ, γιατί λοιπόν οι διάφοροι ειδικοί (φαρμακοποιοί, διατροφολόγοι, κ.α.), κόπτονται για το κολλαγόνο, καθώς είναι έτσι ακριβώς όπως περιγράφεται και ΔΕΝ ΛΕΝΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ και για τα υπόλοιπα ΆΧΡΗΣΤΑ, έως και βλαβερά συμπληρώματα;

Υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα;
Υπάρχουν ελάχιστες σχετικές επιστημονικές έρευνες στο internet σχετικά με το πόσιμο υγρό κολλαγόνο και ακόμα λιγότερες που να δείχνουν ότι υπάρχει πραγματικό όφελος από τη χρήση του. Μια από τις λίγες της δεύτερης κατηγορίας θα τη βρείτε στην πηγή #3, στο τέλος του άρθρου. Εκεί μπορείτε να διαβάσετε για μία κλινική μελέτη, η οποία καταλήγει στο ότι το συμπλήρωμα κολλαγόνου τύπου UC-II είχε καλύτερα αποτελέσματα για την ανακούφιση του πόνου της οστεοαρθρίτιδας, απ” ό,τι ένας συνδυασμός γλυκοζαμίνης και χονδροϊτίνης (glucosamine and chondroitin, G+C).

Χωρίς να είμαι σε θέση από επιστημονικής πλευράς να κρίνω τα αποτελέσματα της έρευνας, το μόνο για το οποίο έχω επιφυλάξεις είναι ότι η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από την InterHealth (πηγή #4), δηλαδή την ίδια την Αμερικανική εταιρεία κοντά στο Σαν Φρανσίσκο που εφήυρε το κολλαγόνο τύπου UC-II (undenatured type II collagen complex).

Από την άλλη, υπάρχουν και ανεξάρτητες μελέτες που δείχνουν ότι δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί τελεσίδικα η αποτελεσματικότητα του συστατικού αυτού (πηγές #5 και #6).

Τέλος, υπάρχουν και μελέτες (πχ πηγές #7 και #8) όπου φαίνεται ότι τα πράγματα μάλλον είναι αρκετά πιο πολύπλοκα απ” ό,τι φαίνεται στην αρχή – για παράδειγμα, παίζει μεγάλο ρόλο η δοσολογία, καθώς και η ταυτόχρονη λήψη βιταμινών C, D και E. Αλλά προσοχή! Μην προσπαθήσετε από μόνοι σας να κάνετε συνδυασμούς, ακολουθήστε τις οδηγίες του γιατρού σας.

Μια πολύ καλή παρουσίαση των μέχρι τώρα δεδομένων, από Έλληνα διατροφολόγο, μπορείτε να διαβάσετε και στη σελίδα της πηγής #9.
“Τροφή”: Μπορεί πράγματι να ΜΗΝ υπάρχουν αξιόλογες μελέτες πάνω στο ΥΓΡΟ κολλαγόνο.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ όμως και άλλα προϊόντα στην αγορά που είναι ειλικρινά ΑΞΙΟΛΟΓΑ και συνοδεύονται από 45 ΜΕΛΕΤΕΣ και τα οποία συμπεριλαμβάνουν και τις απαραίτητες βιταμίνες (που προέρχονται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ από ΦΥΣΙΚΕΣ πηγές), για μέγιστη απορρόφηση στην σύστασή τους!!!